ŢOBUL INSIENG DÂN

 Delhi khawpuia hin Hmar țawng ziek dân indiktak hmanga thu le hla tienga insukhmasâwnna ding pawl indin nuomna hi mi țhenkhat lungrila hun sâwttak a inthawk khan a lo insieng tah a. Sienkhawm, hieng ang pâwl pawimaw indin hi nuom angrawkin a awl âi naw hle a, chuleiin, indin el thei lovin kum tȇl a liem a nih. Chuongchun, hun hung fe peiin tarik 4 Thlado (June), 2023 khan hieng tienga inhnikna nei mi mi 20 vȇl fekhawmin, Hmar Literature Society Delhi (HLSD) chu an lo indin ta a nih. Pawl indin a ni si chun a hmadawm dinghai ngaituo le siem a ngâia. Ţhuoituhaiin ngaituona an sawmkhâwm hnungin hmadawm ding tamtak, țhenkhat hma lâk nghâl țul chi, a țhen muongchânga hmalâk țȗl le la ngaituo nawn țȗlhai ziek suokin, a țhȇțhâwp a, chuongchun, hma a lâk țân mȇk a nih. Chu taka hmalâk nghâl țȗl nia hriet pakhat chu Hmar țawnga E-Journal siem thu a nih.
 
            Chanchinbu (magazine / journal) siem ding chun a hming ding ngaituo a țȗl hmasataka, a hming ding khawm hming pângngâi el ni lo, a chanchinbu thiltum, a thu fȗn dinghai le inhme ding hming a put a ngâi a nih. Hi le inzawm hin, HLSD țhuoituhai chu chanchinbu hming ding lungril le titakzeta ngaituoa hming pakhat bȇk pe lut seng dinga ngȇn an nih a. HLSD Executive Committee ințhung tarik 30, Thlahmur (July), 2023 khan nei a nia, hi ni hin E-journal hming ding sâwng thuma relin siem fel a nih. A sawng khatnaa, e-journal hming ding pȇk lȗtna hun hawng a nia, hming 16 pȇk lȗt a nih. Hieng hming 16 hai hi a pe lȗttuhaiin journal hming dinga an ditnasanhai an hril seng bawk a nih. E-journal hming dinga pȇk lȗta umhai chu Hmar Arasi, Hnam Ro, Hrietna Buzem, Sekibusuok, Sikeisen, Thangkhawk, Tlangsam,  Thu le Hla,  Ţhuoitu, Ţobul le a dang an nih. A sâwng hnina ah, member tinhai chun hming 16 pȇk lȗta um laia mi țha an ti tak pathum pei an thlangsuoka, thlangsuoka umhai laia vote hmu insangtak pangahai thlangsuok nawk a nih. A sâwng thumna ah, hieng panga thlangsuoka umhai hi secret ballot hmanga hming pakhat chau seng ziek ding ti a ni nawka, chutaka chun memberhaiin lunginruoltakin ‘Ţobul’ ti chu e-journal hming dingin an thlangsuok a nih. Hieng hin member tinhai chu e-journal hming thlang thua zalentaka mani dit thlangna hmang siin, a tam lem thuthlȗknaa rȇl a ni a nih.

            Hmar Literature Society Delhi e-journal ŢOBUL thil tum chu Hmar țawng humhal, sukhmasawn le sukvul a nih. Chun, thla thum dan peia suksuok dinga rȇl a ni bawk. ŢOBUL enkawl dân ding khawm fumfe tak siem a nih. Management Board um a ta, chu board chu Hmar Literature Society Delhi office berarer-hai nîng an tih. Chun, Editorial Board um bawk an ta, Editor, Jt Editor (Technical) le Jt Editor (Literary) ti nîng a ta, chun,  Advisor  dingin HLSD adiviser laia mi pakhat ruot ni bawk a tih. Editorial Board hi kum hni term, August to August pei nîng a ta, Management Board in țul a ti chun Editorial Board hi a hunbi tawp hmain suk danglam thei a tih.
      
ŢOBUL journal-a thu le hla insuo dinghai chu Bible Society of India (BSI) edition hmasatak le Bible for the World (BFW) edition hmasatak besanin, Hmar Literature Society in a pawm Hmar țawng ziek dân indik tak chau pawm ning a tih. Entirnain ‘ț’aia ‘tr’, ‘aw’ hmangna dingah ‘o’ hmang phal a ni nawh. Chun, hawrawp, vowel a tawp le vowel thumal ah haia thlȗk (circumflex) hmang chungchang thu ruok chu Hmar Literature Society-in pawm bik a nei naw leiin a ziektu chunga inghat a tih. Thusep amani, thu le hla, Hmar Literature Society pawm zâwng ni loa ziek an um chun, a ziektuin siemțhat phalna ŢOBUL Editorial Board-hai a pȇk a ni ruok chun pawm thei nîng a tih.
           
           
            ŢOBUL e-journal a hin Hmar țawnga ziek thu le hla bakah Hmar hnam thil le inzawm ram rorel dan (political), khawtlang thil (social), fak le dawn, khawsakna (economy) le ram dan le dunhai (judicial) pawm nîng a ta, chun, English (Sap țawng) a ziek, Hmar hnam le inzawmna nei a ni chun pawm ni bawk a tih. Kohran, hnam amani, pawl nȇk zawnga thuziek hrim hrim chu pawm ni naw nih.

            Hmar țawng țhangmawbawk nia inlang chu Hmar-hai hi lekhatiem ei thaa bo, mani țawnga ziek lekhabu amani, thusep hi ei ngâisâng nawa, a tiem khawm ei tiem țha pei nawh ti hi a nih. Hi hi mi tamtak hmu dân le ngâidân khawm a ni hrim a nih. Lekhabu tiem taima deua ei ngâihai khawm an lekhabu siena (book shelf) ei en chângin Hmar lekhabu nȇkin Lushei lekhabu hmu ding a tam lem rawp hlak.  Hmar țawnga suok chanchinbu nȇka hnam dang țawng chanchinbu ngâisâng lem tlat khawm ei tam. Hmar țawng chanchinbu nȇka hnam dang chanchinbu an thlang lemnasana an hril chu thu fahra te te a ni tlângpui.  Chuleiin, Hmar nau ziekmihai ta dingin a beidawngum thlâk ȇm ȇm a, iengtikâm kâwl a hung eng ding ti hi tlumte thlirin an thlir a nih. Hieng harsatna hi inzâwt ding tamtak a uma, chuong ang bawkin, ei harsatna san khawm inzâwt ding tamtak a um bawk. A ziektuin ‘a tiem tu ding an um nawh’ a tia, a tiemtuin ‘tiem tlâk an ziek nawh’ a ti ve nâwka. Hi hi tulaia Hmar ngîrhmun indiktak chu a nih. Chuleiin, hi lâ
i, ziektu-tiemtu kâra khur um hi leilâk țhatak dawa, zawm a ngâi a nih. A hriltu hriet lo thuvar pakhatin “There are three solutions to every problem: accept it, change it, or leave it” a tia, harsatna hi ei pawma, ei hmasuon ngam hi a pawimaw takzet. Ei hmasuon ngam naw ding a ni chun to san el amani, zâmsan amani, hrietnaw der der thaw el kha thaw ding umsun chu a nih.

            Hmar thu le hla ziek, tiem le ngaihlut tieng hi pȇn khat te tea hma ei sâwn pei hi Ţobul chanchinbu thil tum le beisei chu a nih. Tiemtuhai Ţobul hi lo hlutsaka, a bâksam le hmasâwn peina ding kawngah ngâidân țhahai ei lâwmlut zing a nih ti mi lo hrie pȇk bawk dingin ei ingȇn takzet a nih.